Poczytaj mi Mamo i Tato...

WALORY CZYTANIA (NIE TYLKO) MAŁYM DZIECIOM

 

 

Kontakt z książką nie jest naturalną potrzebą dziecka, z którą przychodzi na świat (jak np. różne formy jego aktywności poznawczej, ruchowej, werbalnej czy zabawowej). Potrzebę tę w dziecku musimy obudzić sami. Musimy pamiętać, że jest to niezwykle ważne w naszych czasach, gdyż dziecko ery elektronicznej w coraz większym stopniu żyje i rozwija się pod wpływem wielu bodźców z otaczającej je rzeczywistości, w tym głównie mas-mediów. Kontakt z książką daje możliwość obcowania ze światem wartości, jakie niesie literatura. Czytanie książek pozwala znaczenie bardziej wzbudzać i rozwijać wyobraźnię niż kontakt z telewizją czy komputerem. Może pozytywnie wpływać na rozwój uczuć, lepsze zrozumienie innych ludzi, jak również na tworzenie obrazu samego siebie. Postacie ulubionych bohaterów mogą dostarczać pozytywnych wzorów zachowań. Dzieci zdobywają z książek wiedzę o ludziach, zwierzętach, roślinach, przedmiotach, poznają pojęcia abstrakcyjne (jak np. uczucia: miłość, przyjaźń czy współczucie). Czytanie stwarza więc korzystne warunki do rozwoju myślenia. Dziecko uczy się porównywania, wnioskowania, uogólniania, posługiwania się pojęciami określanymi słowem, poszerza się jego zasób słownictwa – a więc rozwija także sama mowa. Bajki uczą również optymizmu. Dzieci wierzą, że z każdej trudnej sytuacji jest jakieś wyjście, że zawsze dadzą sobie radę, tak, jak np. Jaś i Małgosia. Dzieci uczą się też, jakie czyhają na nie niebezpieczeństwa i podczas omawiania treści utworu, analizowania postępowania bohaterów, szukają wyjścia z sytuacji, wiedzą, czego należy unikać. Bajki są dzieciom bardzo potrzebne. Prawie wszystkie skonstruowane są według jednego schematu: na początku przedstawione są sytuacje z życia codziennego, potem dzieje się coś strasznego – napięcie rośnie, jednak na końcu wszystko dobrze się kończy.

Szczególnie ważne jest głośne czytanie dziecku. Nie tylko wzbogaca ono słownik dziecka, lecz uczy prawidłowego formułowania myśli, budowy zdań, kształcone są podstawowe funkcje słuchowe, jest bardzo ważne dla rozwoju uczuciowego. Czytajmy nie tylko małym dzieciom, ale także nastolatkom. Wspólne czytanie w rodzinie pozwoli im pokonać problemy dorastania, wzmocni więzi uczuciowe z rodzicami. Żaden film, żadna gra komputerowa nie zastąpią chwil spędzonych z rodzicami nad książką. Dla dziecka jest to moment odpoczynku od pędzącej w zawrotnym tempie rzeczywistości. Należy pamiętać, że książki są pokarmem nie tylko dla umysłu, ale i dla psychiki.

 

ZASADY, O KTÓRYCH NALEŻY PAMIĘTAĆ! (CZYLI JAK CZYTAĆ DZIECKU):

 

• Warto zacząć czytać książki nawet rocznym dzieciom. Mogą to być wierszyki lub krótkie historyjki, np. o zwierzątkach. Maluchy uwielbiają, gdy rodzice naśladują głosy zwierząt. Po kilku czytaniach same chętnie powtarzają te dźwięki.
• Kilkuletnie dzieci lubią słuchać opowieści o tym, co jest im bliskie. Zdarza się, że „przenoszą” treść bajki do codziennego życia i odtwarzają jej fragmenty. Starajmy się zatem wybierać takie bajki, które będą zrozumiałe dla dziecka.
• Bajki są najważniejsze dla dzieci w wieku 4-9 lat.
• Czytając książeczkę usiądźmy tak, by dziecko mogło oglądać obrazki (maluszki pokazują wtedy, gdzie i co znajduje się na obrazkach).
• Należy zaczynać od bajek, które są najmniej brutalne (np. „Kot w butach”).
• Najlepszy czas na czytanie to popołudnie; po wieczornym czytaniu dzieci mogą mieć bowiem problemy z zasypianiem.
• Jeśli chcemy, by dziecko słuchało bajek z płyt lub kaset – najpierw sami ich wysłuchajmy. Niektóre z nich są bardzo realistyczne i obrazowe – dziecko może się bać, jeśli będzie słuchało ich samo.
• Półki z książkami powinny znajdować się w zasięgu rąk dziecka.
• Dobór literatury zależy od wieku: trzylatki chętniej oglądają obrazki, o których się opowiada, wzbogacając ich treść na miarę własnej fantazji. Czterolatki potrafią już słuchać czytania, lecz dobrze jest gdy mają oparcie w ilustracji. Pięcio- i sześciolatki mogą słuchać dość długich opowiadań w takim stopniu interesujących aby utrzymały ich uwagę.
• Można dłuższe opowiadanie dzielić na odcinki czytane w kolejnych dniach.
• Czytać codziennie przez co najmniej 20 min. – czas czytania dostosować do przedziału uwagi dziecka, początkowo może być krótki, stopniowo można go wydłużać, chodzi jednak o codzienny rytuał czytania.

• Czytanie powinno się zawsze kojarzyć dziecku z radością – nigdy z przymusem, karą czy nudą.
• Czytamy w miejscu spokojnym, cichym.
• Aby czytanie było bardziej interesujące możemy wykorzystać różne rekwizyty; kukiełki, przebranie, możemy stworzyć odpowiedni nastrój.
• Jeśli dziecko o to prosi warto wielokrotnie czytać tę samą książkę, czy wiersz.
• Należy pozwalać na pytania, powrót do poprzedniej strony, rozmowy zainspirowane tekstem – ta część głośnego czytania najbardziej rozwija intelekt i wrażliwość dziecka.
• Unikaj podziałów na książki dla chłopców i dla dziewcząt.
• Reklamować czytanie własnym przykładem – dzieci powinny widzieć dorosłych pogrążonych we własnych lekturach książek i czasopism (należy przekonać dziecko, że czytanie jest przyjemnym sposobem spędzania wolnego czasu).

 

Do czytania wybieraj odpowiednie książki:

• Ciekawe dla dziecka (zgodne z zainteresowaniami współczesnego dziecka)
• Napisane lub tłumaczone poprawną i ładną polszczyzną
• Uczące racjonalnego myślenia
• Niosące przesłanie szacunku wobec dziecka, ludzi, innych istot, prawa
• Promujące pozytywne wzorce postępowania
• Dostosowane do wrażliwości dziecka – nie wzbudzające lęków i niepokojów
• Unikające stereotypów kulturowych związanych z rasą, płcią itp.
• Budujące pozytywny stosunek do świata i wiarę w siebie
• Oznaczające się pogodnym klimatem
• Jasnym, a zarazem barwnym stylem
• Z piękną szatą graficzną

 

CO DAJE SYSTEMATYCZNE GŁOŚNE CZYTANIE?

 

Warto czytać! Badania naukowe potwierdzają, że codzienne czytanie dziecku dla przyjemności:

 

·  buduje mocną więź między dorosłym i dzieckiem;

·  zapewnia emocjonalny rozwój dziecka;

·  rozwija język, pamięć i wyobraźnię;

·  uczy myślenia, poprawia koncentrację;

·  wzmacnia poczucie własnej wartości dziecka;

·  poszerza wiedzę ogólną;

·  ułatwia naukę, pomaga odnieść sukces w szkole;

·  uczy wartości moralnych, pomaga w wychowaniu;

·  zapobiega uzależnieniu od telewizji i komputerów;

·  chroni przed zagrożeniami ze strony masowej kultury;

·  kształtuje nawyk czytania i zdobywania wiedzy na całe życie.

 

 

 „Bez względu na to ile masz zajęć najważniejszą rzeczą jaką możesz zrobić dla przyszłości swojego dziecka, obok okazywania mu miłości przez przytulanie, jest codzienne, głośne czytanie oraz radykalne ograniczenie telewizji”

(Jim Trelease)

DLATEGO DROGI RODZICU CZYTAJ DZIECKU 20 MINUT DZIENNIE – CODZIENNIE!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

WYKAZ WARTOŚCIOWEJ LITERATURY DZIECIĘCEJ

 

(sporządzony w oparciu o ZŁOTĄ LISTĘ  książek polecanych przez Fundację „ABCXXI - Cała Polska czyta dzieciom”)

 

 

Wiek 0 - 4 lata:

Marta Bogdanowicz (opracowanie) – Rymowanki-przytulanki; Przytulanki, czyli wierszyki na dziecięce masażyki

Paulette Bourgeois, Brenda Clark – seria o Franklinie

J. M. Brum - Auto

Jan Brzechwa – Wiersze i bajki

Wanda Chotomska – Panna Kreseczka

Lucy Cousins – Mysia ( seria )

Gilbert Delahaye – seria o Martynce

Barbara Gawryluk – Dżok, legenda o psiej wierności

Danuta Gellnerowa – Cukrowe miasteczko

Anita Głowińska – Kicia Kocia (seria)

A. Hoffman, M. Terlikowska – Gąska Balbinka

Dimiter Inkiow – Ja i moja siostra Klara (seria)

Czesław Janczarski – Miś Uszatek; Gdzie mieszka bajeczka

Janosch – Ach, jak cudowna jest Panama (seria), Ja ciebie wyleczę powiedział Miś

Adam Jaromir - Słoniątko

Astrid Lindgren – Lotta z ulicy Awanturników

Hanna Łochocka – O wróbelku Elemelku

Seria „Mądra mysz” (w tym seria o przygodach Zuzi)

Sam McBratney – Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham

Nele Most, Annet Rudolph – Wszystko moje; Co wolno, a czego nie wolno, Jak kózka uczyła się pływać

Sven Nordqvist – Kiedy mały Findus się zgubił (seria), Gdzie jest moja siostra?

Anna Onichimowska – Zasypianki na każdy dzień miesiąca

Beata Ostrowicka – Lulaki, Pan Czekoladka i przedszkole; Ale ja tak chcę!

Joanna Papuzińska – Śpiące wierszyki

Renata Piątkowska – Opowiadania z piaskownicy

Eliza Piotrowska – Bajka o drzewie, A ja jestem Polak mały, Ciocia Jadzia (seria)

Johanna Pyri – Heidi, Heidi i jej dalsze przygody

Annie M.G. Schmidt – Julek i Julka (seria)

Shel Silverstein – Drzewo darów

Annette Steinhauer – Mądra Mysz (seria)

Małgorzata Strzałkowska – Zielony, żółty, rudy, brązowy; Bajki dla maluszków

Julian Tuwim – Wiersze dla dzieci

Wojciech Widłak – Pan Kuleczka (seria), Wesoły Ryjek

 

Wiek 4-6 lat:

Hans Christian Andersen - Baśnie

Tove Appelgren, Salla Savolainen – Wilhelmina i aksamitny nosek

Florence Atwater, Richard Atwater – Pan Popper i jego pingwiny

Wiera Badalska – Ballada o kapryśnej królewnie

Katarzyna Bajerowicz, Marcin Brykczyński – Opowiem ci, mamo, co robią mrówki

Liliana Bardijewska – Zielony Wędrowiec; Moje - nie moje

Grażyna Bąkiewicz - Kosmiczni odkrywcy – Franio i jego babcia

Rotraut Suzanne Berber – Ulica Czereśniowa (seria)

Joanna Berendt – Przyjaciele żyrafy. Bajki o empatii.

Gunilla Bergstrom – Albert Albertson (seria)

Zofia Beszczyńska – Dom czarownicy

Christina Bjork – Linnea w ogrodzie Moneta

Marcin Brykczyński – zbiory: Jedna chwilka, uczuć kilka; Co się kryje w sercu na dnie;                    12 kolorów;12 miesięcy

Jan Brzechwa – Pan Drops i jego trupa

Iwona Chmielewska – W kieszonce, Kłopot

Wanda Chotomska – Wiersze; Pięciopsiaczki

Carlo Collodi - Pinokio

Vaclav Ćtvrtek - Bajki z mchu i paproci; O gajowym Chrobotku; Podróże furmana Szejtroczka

Iwona Czarkowska – Biuro zagubionych zabawek

Julia Daszyńska – Cudaczek-Wyśmiewaczek

Izabela Degórska – Bajka o szczęściu

Bibi Dumon Tak – Zwierzaki–cudaki

Amanda Ericsson – Inne życie

Ian Falconer – Oliwia

Lotta Geffenblad – Kamyki Astona

Dorota Gellner – zbiory: Przedszkolakom; Czarodziejski świat; Ziewnik; Wiersze dla dzieci, Gryzmoł

Thomas Halling – Co za szczęście! Co za pech!

Emily Horn – Przepraszam, czy jesteś czarownicą?

Susanna Isern – Niedźwiedź, łowca motyli

Czesław Janczarski – Jak Wojtek został strażakiem

Eva Janikovszky – Gdybym był dorosły

Ludwik Janion – Adaś i słoń

Tove Jansson – Muminek i pierwszy śnieg

Grzegorz Janusz – Mistrzostwo świata

Hanna Januszewska – O Pleciudze

Maciej Jasiński, Piotr Nowacki – Lis, ule i miodowe kule

Oliver Jeffers – Chłopiec i pingwin

Jacek Jelonkiewicz – Okruszek z Zaczarowanego Lasu

Roksana Jędrzejewska-Wróbel – Sznurkowe historie, Maleńkie Królestwo królewny Aurelki, Florka (seria), Królewna

Grzegorz Kasdepke – Pestka, drops, cukierek; Zaskórniaki i inne dziwadła z krainy portfela

Kęstutis Kasparavičius – Mała zima

Hubert Klimko-Dobrzaniecki – Bangi

Maria Kownacka – Plastusiowy pamiętnik

Catarina Kruusval – Jabłonka Eli

Lucyna Krzemieniecka - O Jasiu Kapeluszniku

Tadeusz Kubiak – Wiersze na dzień dobry

Ewelina Lasota, Dorota Majkowska-Szajer – Słowa do rzeczy

Maria Ewa Letki – Diabełek

J. Patrick Lewis – Dom

Åsa Lind – Piaskowy Wilk

Pija Lindenbaum - Nusia i bracia łosie (seria)

Astrid Lindgren - Pippi Pończoszanka; Emil ze Smalandii; Ja też chcę mieć rodzeństwo; Pewnie, że Lotta umie jeździć na rowerze

Hugh Lofting - seria o Doktorze Dolittle

Markus Majaluoma – Tato, popłyńmy na wyspę

Beata Majchrzak - Opowieść o błękitnym psie, czyli o rzeczach trudnych dla dzieci

Kornel Makuszyński - Przygody Koziołka Matołka

Maria Marjańska-Czernik – Wypożyczalnia babć

David McKee – Elmer

Alan A. Milne - Kubuś Puchatek, Chatka Puchatka

Małgorzata Musierowicz - Znajomi z zerówki

Małgorzata Mycielska – Ale patent!

Anna Onichimowska – Piecyk, czapeczka i budyń

Beata Ostrowicka – Dzikoludek

Joanna Papuzińska – zbiory: Pims, którego nie ma; Wierszyki domowe, Król na wagarach; Pod bajdułem; Mój tato szczęściarz

Annelore Parot – Rumi

Luke Pearson – Hilda i Troll (komiks)

Renata Piątkowska - Na wszystko jest sposób; Nie ma nudnych dni

 Wouter van Reek – Pelerynek i pogoda pod psem

Gianni Rodari – Bajki przez telefon (w tym Historyjki o Alicji, która zawsze wpadała w kłopoty);

Zofia Rogoszówna – Dzieci Pana Majstra

Tomasz Samojlik – Żubr Pompik. Tropy na śniegu (seria); Nauczę cię pływać, moja wyderko

Zofia Stanecka – Basia (seria)

Ulf Stark – Cynamon i Trusia. Wiersze o złości i radości (seria); Jak tata pokazał mi wszechświat

Alexander Steffensmeier – Krowa Matylda (seria)

Małgorzata Strzałkowska - Leśne Głupki; Wiersze do poduchy, Wyliczanki z pustej szklanki; Wierszyki łamiące języki

Zdenek Sverak – Ucieszki Cieszka

Anna Świrszczyńska – Dziwny tygrys; O chciwym Achmedzie

Simme Tabback – Płaszcz Józefa

Herve Tullet – A gdzie tytuł?

Julian Tuwim – Pan Maluśkiewicz i wieloryb

Emilia Waśniowska – Kiedy słychać ptaki

Danuta Wawiłow – Wiersze, Strasznie ważna rzecz

Melanie Watt – Wiewiór wystraszony

Piotr Wawrzeniuk, Dorota Wojciechowska – Kosmonautka

Przemysław Wechterowicz – Proszę mnie przytulić, Uśmiech dla żabki, W pogoni za życiem

Ellen Weiss, Mel Friedman – Sebastian czyli kot

J.i T. Wieslander – Mama Mu

Stanisław Wygodzki – Odwiedziła mnie żyrafa

Mateusz Wysocki, Agata Królak – Skrytki

Max Velthuijs - Żabka i obcy